Podróż w świat Europy

Europa ma korzenie chrześcijańskie, co widać w kulturze poszczególnych narodów. Kultura Zachodu, osadzona na wartościach chrześcijańskich, jest siłą jednoczącą kraje europejskie. Kościół katolicki przyczynił się do rozwoju duchowości ludów Europy, do powstania pięknego kultu religijnego, do rozwoju śpiewu, muzyki, sztuk pięknych, architektury, literatury, filozofii, szkolnictwa, do postępu gospodarczego.Każdy Europejczyk powinien znać swoją tożsamość, swoją przeszłość, znać kulturę i historię swojego narodu. Musimy pamiętać, że przywiązanie do Kościoła katolickiego, do naszej kultury i tradycji pozwoliło narodowi polskiemu przetrwać najtrudniejsze okresy w historii i odzyskać upragnioną wolność.Z Bogiem czy mimo Boga? Czy współczesna Europa powinna nawiązywać tylko do źródeł starożytnych i oświeceniowych, czy także do tradycji chrześcijańskiej? Czy postęp wygra z tradycją, której broni Kościół? Autor, nauczyciel historii, poszukuje odpowiedzi na te i inne pytania, zastanawiając się, czy dla nas, młodych ludzi, Europa jest jeszcze wartością.

Europa jest częścią świata, tradycyjnie chociaż nieściśle, określaną mianem kontynentu. Pomimo tego, że wraz z Azją tworzy Eurazję, ze względu na odmienny charakter kulturowo-polityczny, każda z owych dwu części uważana jest za samodzielną. Kontrowersjom podlega również przebieg europejskich granic, co czyni ją jeszcze bardziej interesującą. Książka "Podróż w świat Europy" jest zaproszeniem w drogę po miastach i wydarzeniach bardziej lub mniej znanych, co pozwala czytelnikowi zrozumieć europejską rzeczywistość, a także określić własną tożsamość kulturową.

Podział na cztery części jest uzasadniony i w pełni zrozumiały. Bez którejkolwiek z nich obraz całości byłby niekompletny, bowiem "fundament" umożliwia zaistnienie; "wzrost" jest naturalną konsekwencją upływu czasu; "dominacja" jednego elementu jest motorem dla pozostałych; natomiast "upadek czy nowy początek" stanowi wyzwanie dla dalszego rozwoju. Pytania pojawiające się w każdym tytule podrozdziałów ostatniego rozdziału mają pobudzić czytelnika do refleksji, których efektem będzie określenie swego miejsca w społeczeństwie europejskim.

Jerzy Pilikowski w swoich rozważaniach przenosi się do Jerozolimy, skąd rozpoczyna wędrówkę przez wieki i dzieje. Formułuje katalog miast znanych każdemu: Ateny, Rzym, Konstantynopol, Akwizgran, Palermo, Paryż, Florencja, Madryt, Londyn, Amsterdam, Petersburg, a nawet Kraków. Czytelnik ma okazję przekonać się, w jaki sposób opisywane miejsca przyczyniły się do obecnego kształtu Europy. Obecność pierwiastków chrześcijańskich wskazuje na potrzebę dostrzeżenia nie tylko przeszłości historycznej, geograficznej i politycznej, ale także religijnej.

Sprostać postawionym przez autora wyzwaniom wcale nie jest trudno, bowiem Jerzy Pilikowski jasno i wyraźnie tłumaczy, "gdzie szukać dalszej wiedzy". Podaje tytuły wartościowych książek, podręczników do historii, encyklopedii, atlasów, przewodników turystycznych, albumów oraz innych kompendiów, dotyczących sztuki europejskiej i światowej. Proponuje również wybór tekstów źródłowych do historii powszechnej, a także zestaw uniwersyteckich podręczników, pozwalających na zaczerpnięcie szczegółowych wiadomości na temat ważnych zdarzeń z dziejów Europy.

Teksty podniesione do rangi wartych zapamiętania umieszczono w ramkach a wyliczone nazwy miast umiejscowiono na mapie. Każdy rozdział zakończono graficznym schematem, podsumowującym omówiony okres dziejowy. Książka napisana jest językiem historycznym, co oznacza, że zawarte w niej szczegółowe informacje najbardziej ucieszą bezpośrednio zainteresowanych tematyką. Pozostali czytelnicy potraktują proponowaną pozycję "po macoszemu". A szkoda, bowiem jej lektura pokazuje, że być Europejczykiem nie znaczy przestać być Polakiem w trudnych momentach dziejów.