Kobiety - między miłością a zdradą

Świat biblijny to świat kultury patriarchalnej, skoncentrowany na życiu mężczyzn, przedstawiający ich punkt widzenia. To przez nich przemawiał Bóg; to patriarchowie, prorocy, królowie i przywódcy ludu najczęściej byli wyrazicielami i realizatorami Jego woli. Obecność kobiet była w tym świecie bardziej dyskretna, marginalna, jednak liczne starotestamentalne historie udowadniają, że niejednokrotnie pełniły one rolę bardziej istotną, niż mogłoby się wydawać. Jako żony, matki, córki czy kochanki przyczyniały się zarówno do tryumfu, jak i upadku mężczyzn, wznosiły się ponad rolę ofiary i decydowały o biegu wydarzeń; ich postawa stanowiła świadectwo wierności i poświęcenia lub też odwrotnie - ich imię stawało się symbolem przebiegłości bądź synonimem zdrady.

Niniejsza publikacja stanowi zbiór biblijnych medytacji oparty na losach kobiet Starego Testamentu. Jej autorzy zauważają, że reprezentujące różne typy charakterów, odmienne postawy życiowe i dążące innymi drogami do osiągnięcia szczęścia, prawdy i spełnienia, w swoich niepokojach, dylematach i poszukiwaniach tak naprawdę niewiele się różnią od współczesnych kobiet ze wszystkimi ich rozterkami i problemami. Dlatego też ich losy mogą stanowić inspirację i zachętę do analizy własnej drogi życiowej oraz przyczynę konstruktywnej refleksji nad uniwersalnym obrazem kobiety. To książka o kobietach i skierowana głównie do kobiet, choć może stanowić pożyteczną i wartościową lekturę dla każdego czytelnika niezależnie od płci.Choć jej autorami są mężczyźni, zgodnie z ich deklaracją nie znajdziecie tu osądzania poszczególnych czynów i postaw ani propagowania męskiego punktu widzenia; publikacja jest raczej pełnym szacunku wyrazem chęci odkrywania wielowymiarowej kobiecej osobowości i jej udziału w wypełnianiu Bożej woli.

"Kobiety. Między miłością a zdradą" podzielona jest na rozdziały, z których każdy poświęcony jest jednej starotestamentalnej postaci kobiecej. Poznajemy jej losy w kontekście wydarzeń biblijnych, towarzyszą zaś temu treściwe i obiektywne komentarze pozwalające odnaleźć się w biblijnych realiach i zrozumieć motywy postępowania postaci. Dzięki temu portret bohaterki staje się bardziej wyrazisty, nabiera psychologicznej głębi. Nie uświadczycie tu tendencyjnych uproszczeń czy nadinterpretacji - obraz jest wielowymiarowy i intrygujący, nawet w przypadku kobiet, którym Biblia nie poświęca wiele uwagi lub też których losy w trakcie lektury nie wydały mi się dostatecznie interesujące. Rozważania autorów pozwalają lepiej poznać bohaterki, zrozumieć ich sposób myślenia, motywy działania i czyny, by następnie - dzięki pytaniom do refleksji kończącym każdy rozdział - spróbować je odnieść do własnych doświadczeń życiowych, co wcale nie okazuje się zadaniem karkołomnym czy trudnym do zrealizowania.

Kobiece historie są ułożone w porządku chronologicznym; nasza podróż śladem starotestamentalnych bohaterek rozpoczyna się od pramatki Ewy, zaś kończy na Szulamitce, Oblubienicy z Pieśni nad Pieśniami. Na swojej drodze spotykamy kobiety mądre, odważne, niezależne, o szczególnej pozycji w męskim świecie, wykraczającej poza stereotypowe ramy tradycyjnej rodziny, jak na przykład prorokini Debora - jedyna kobieta wśród sędziów Izraela, roztropna i skuteczna w działaniu Abigail czy też będąca duchowym autorytetem, piękna i inteligentna Judyta; kobiety - symbole, jak Rachela - ucieleśnienie macierzyńskiego poświęcenia, pramatka rodzaju ludzkiego Ewa, pełna godności, szlachetna Estera - prawdziwy archetyp królowej czy też Rut - symbol poświęcenia, wierności i oddania; kobiety tragiczne - jak Tamar, ucieleśnienie odrzucenia i niezawinionego cierpienia, żona Lota, ukarana za złamanie Bożego zakazu czy Zuzanna, ofiara żądzy, niesprawiedliwości i niesłusznych oskarżeń. Znajdziemy tu również typowe kobiece czarne charaktery, do których z cała pewnością zaliczyć można okrutną i bezwzględną królową Izebel, którą zgubiła nadmierna pycha i ambicja, Rebekę, której intrygi zwaśniły rodzinę oraz Dalilę, której urażona duma doprowadziła do upadku Samsona.

"Kobiety. Między miłością a zdradą" to interesująca propozycja, która daje niepowtarzalną okazję zagłębienia się w losy biblijnych kobiet, z różnych względów niezwykłych i godnych uwagi, a także, dzięki analizie ich postaw i życiowych wyborów - zajrzenia w głąb siebie. Lektura uświadamia, że podobieństwo losów przejawiające się w codziennych radościach i smutkach, dylematach i cierpieniu czy też postawie wobec życiowych przeciwności nacechowane jest pewnym uniwersalizmem łączącym kobiety niezależnie od czasów, w jakich przyszło im żyć i może stanowić istotną wskazówkę dla zagubionych lub poszukujących współczesnych kobiet.Przystępny styl, unikanie nadinterpretacji, wydawania osądów i moralizatorskiego tonu oraz pozostawianie marginesu dla swobodnych refleksji, podkreślanie nie różnic, ale elementów wspólnych to główne atuty tej książki. Moim zdaniem jest to lektura wartościowa i z całą pewnością godna uwagi. Gorąco polecam!

Autorzy przedstawiają w formie medytacji dwadzieścia dwie kobiety starotestamentalne, począwszy od Ewy, poprzez m.in. Rebekę, Rachelę, Tamar, Deborę, Abigail, Batszebę, Zuzanę, Esterę a zakończywszy na Szulamitce z Pieśni nad Pieśniami.
Kobiety te występują w roli matek, żon, córek czy kochanek. I jak powiedzą autorzy "przyczyniają się zarówno do wywyższenia mężczyzn, jak i do ich upadku. Są przykładem wierności i poświęcenia lub też snują misternie swoje intrygi i manipulują. Zajmują wysoką pozycję w świecie mężczyzn, ale też stają się ofiarami ich 'samczego' postępowania".
Przy rozdziałach, w których przedstawione są poszczególne kobiety, znaleźć można pytania do refleksji i modlitwy, które ułatwią czytelnikowi poznanie siebie, swoich reakcji na drugiego człowieka. Wywołają może zastanowienie nad osobistym stosunkiem do świata i do Boga.
Zatem zapoznanie się z historią starotestamentalnych kobiet może wnieść do obecnego życia współczesnych kobiet i mężczyzn wiele ponadczasowej refleksji, bo też rozterki Ewy, Rebeki, Dalili, Batszeby, Zuzanny czy Szulamitki nie odbiegają zbytnio od dylematów osób, które dzisiaj szukają prawdy i spełnienia w życiu.