Przewodnik po ćwiczeniach duchowych

W XX wieku powstało wiele systematycznych komentarzy do książeczki Ćwiczeń duchownych św. Ignacego Loyoli pogłębionych historycznie, teologicznie, psychologicznie oraz duszpastersko. Komentarz Michaela Ivensa SJ (1933-2005), wydany w Wielkiej Brytanii w 1998 roku, jest pierwszą tego typu książką na rynku polskim. Ojciec Ivens postawił sobie za cel osadzenie swoich analiz z jednej strony w historycznym materiale źródłowym, z drugiej - we współczesnej praktyce dawania Ćwiczeń.
Angielski tekst komentarza zawiera możliwie najwierniejszy przekład książeczki dokonany przez ojca Ivensa. Odwołuje się on przy tym do wszystkich trzech oficjalnych wersji tekstu Ćwiczeń (hiszpański Autograf, łacińskie Versio Prima i Wulgata), którymi posługiwał się św. Ignacy. Wskazuje różnice w tych wersjach i wyjaśnia ich sens. Następnym istotnym dla niego źródłem jest wczesna jezuicka tradycja udzielania Ćwiczeń zawarta przede wszystkim w Dyrektoriach, czyli swego rodzaju zbiorach wskazówek o charakterze praktycznym i interpretacyjnym. W końcu ojciec Ivens uwzględnia także stan badań naukowych nad Ćwiczeniami oraz popularne teksty napisane do drugiej połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku, głównie w języku angielskim.
Większość jednak uwag i wskazówek w komentarzu ojca Ivensa zaczerpniętych jest z wieloletniej praktyki dawania Ćwiczeń. Autor Przewodnika, po studiach w Oxfordzie i Lyonie, prawie całe zakonne życie pracował w obszarze duchowości. Międzynarodowe uznanie jednego z najlepszych prowadzących Ćwiczenia przyniosła mu działalność rekolekcyjna nie tylko w Wielkiej Brytanii, lecz także w Irlandii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Australii. Prawie trzydzieści lat spędził w domu rekolekcyjnym St. Beuno’s w północnej Walii, jednocześnie publikował w jezuickim czasopiśmie z zakresu duchowości "The Way".
Najważniejszym celem Przewodnika jest pomoc prowadzącemu Ćwiczenia w zrozumieniu i wyjaśnianiu "znaczenia samego tekstu i w pewnym uchwyceniu sensu jego doktryny duchowej" (s. 14). Dla realizacji tego celu kolejne fragmenty książeczki św. Ignacego, czasami nawet jeden numer, poprzedzone zostały ogólnym wprowadzeniem, w którym autor podkreśla kwestie szczególnie istotne. Następnie podany jest stosowny tekst oparty na polskich tłumaczeniach Ćwiczeń z licznymi zmianami, tak by w miarę możliwości najwierniej oddać te elementy, które w swoim przekładzie wyróżnia ojciec Ivens. Później kluczowe słowa lub frazy są opatrzone szczegółowym wyjaśnieniem.
Komentarz w przystępny, syntetyczny i pogłębiony duszpastersko sposób zaznajamia z elementami języka św. Ignacego, specyfiką jego wizji duchowej oraz całym złożonym procesem, który przechodzi rekolektant. Wiele cennych uwag dotyczy sposobów zastosowania i przedstawiania poszczególnych elementów Ćwiczeń. Uwagi te ukazują roztropność i duże doświadczenie ojca Ivensa, który przestrzega przed zagrożeniami czy błędami w interpretacji i stosowaniu różnych ćwiczeń, obrazów i idei zawartych w książeczce. Stara się także wskazać na te kluczowe elementy, które w praktyce rekolekcji ignacjańskich łatwo przeoczyć lub nie docenić.