Listy ks. Stanisława Musiała do rodziny

Listy ks. Stanisława Musiała do rodziny przybliżają czytelnikowi sylwetkę tego niezwykłego jezuity znanego szerszemu gronu ze swej działalności na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.
Liczne peregrynacje po Europie, których korespondencja ta jest świadectwem, nie przysporzyły ks. Musiałowi sławy, sukcesu czy bogactwa. Bynajmniej nie o to też mu chodziło. Z pewnością jednak zetknięcie z różnymi narodowościami ukształtowało w nim postawę dialogu. Był on też doskonałym obserwatorem, a przede wszystkim cenił sobie i zabiegał o bezpośredni kontakt z ludźmi, jak pisał: "to mi później pozwala na urobienie sobie właściwego obrazu o rzeczywistości moralnej, religijnej, materialnej tych, nad którymi Kościół pracuje" (s. 125-126). Drugi człowiek stał dla niego na pierwszym miejscu, choćby miały na tym ucierpieć jego własne interesy.
W korespondencji z bliskimi ks. Musiał nie był bardzo wylewny, czułostkowy czy górnolotny. Pisał z prostotą, donosił zaciekawionym rodzicom o swoim zdrowiu, nauce, egzaminach, dniu pracy, wycieczkach. Przybliżał szczegóły ze swojego życia, które musiało wydawać się rodzinie mieszkającej na małopolskiej wsi niezwykle egzotyczne, przysyłał ze swojej europejskiej wędrówki pocztówki i zdjęcia. Jak wiemy ze wspomnień sióstr ks. Musiała, listy jego były pieczołowicie zbierane i czytane po wielekroć. Nie obarczał on rodziców swoimi troskami, raczej próbował ich pokrzepić i wlać trochę otuchy i radości w ich ciężkie życie, zapewniał o pamięci w modlitwie, starał się również pocieszać w chorobie czy pomóc w zakupie trudno dostępnych wówczas lekarstw.
Listy te są świadectwem ogromnego szacunku wobec rodziców i jednocześnie wielkiej skromności ich autora. Potrafił z taktem i wyczuciem pisać do bliskich, zapewniając ich: "Nie utraciłem w wielkim świecie, w którym mi dane jest przebywać, nic z owej dumy, iż pochodzę i należę do naszej wspaniałej i tak chrześcijańskiej rodziny" (s. 166). Mimo iż w bardzo młodym wieku, mając dwanaście lat, opuścił dom rodzinny, wstępując do niższego seminarium, nie zerwał więzi łączącej go z rodziną. W jednym z listów ks. Musiał pisał do matki: "Im więcej upływa lat od chwili, gdy opuściłem dom rodzinny, tym częściej wybiegam doń myślą i tym bardziej tęsknię za nim, a zwłaszcza za tą osobą, która stanowi o cieple rodzinnym... za Wami" (s. 20).
Po wielu latach życia zakonnego ks. Musiał wyrażał właśnie rodzicom wdzięczność za wyniesioną z domu rodzinnego wiarę, owe pierwsze kroki w poznaniu i miłości Boga. Stwierdzał: "Każdego dnia uświadamiam sobie, że wszystko, czym obecnie jestem, Wam zawdzięczam" (s. 31). Ubolewał też, że może zbyt mało uwagi poświęca rodzicom, a po śmierci matki ojcu. Energię duchową i fizyczną ks. Musiała pochłaniała jednak praca, studia i bogata korespondencja, jak sam pisał: "Moi korespondenci to na ogół ludzie samotni, często biedni, opuszczeni" (s. 234). To znamienny rys w postawie ks. Musiała wrażliwego na potrzeby biednych i cierpiących. W szkicu poświęconym duchowości krakowskiego jezuity, zamieszczonym w opublikowanym tomie listów prof. Zofia Zarębianka zwraca uwagę, iż fundamentem jego życia była "Miłość wzywająca do miłości". Z miłości bowiem właśnie - jak poucza nas św. Jan od Krzyża - sądzeni będziemy u kresu życia.