Powstanie i rozwój jezuickiej Ratio studiorum (1548-1599)

Niniejsza rozprawa jest pierwszą próbą ukazania złożonego procesu powstania Ratio atque institutio studiorum Societatis Jesu. W dotychczasowej historiografii brakowało bowiem studium, które odzwierciedlałoby uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne towarzyszące krystalizowaniu się kolejnych projektów i ostatecznej redakcji Ratio. Bogatą literaturę poświęconą Ratio studiorum charakteryzuje fragmentaryczność analiz i interpretacji. Autorów zajmował głównie status poszczególnych dyscyplin w tej ustawie, np. filozofii czy historii, a także konfrontacja wskazań Ratio z praktyką edukacyjną po 1599 roku. Tymczasem, znajomość procesu, a nie tylko definitywnej wersji Ratio, pozwala w bardziej obiektywnym świetle spojrzeć na całe szkolnictwo jezuickie, daje kontekst niezbędny dla zrozumienia reguł tej historycznej ustawy szkolnej i przybliża nam kulturę umysłową pierwszych jezuitów.