Acta Synodalia - od 381 do 431 ROKU

W ramach Źródeł Myśli Teologicznej, wydawanych przez Wydawnictwo WAM, ukazał się czwarty tom serii zatytułowanej: Synody i Kolekcje Praw, który równocześnie jest kontynuacją tomu pierwszego dotyczącego uchwał synodalnych, w którym zamieszczono dokumenty z lat od 50 do 381. Obecny tom zawiera dokumenty synodalne powstałe po synodzie (soborze) w Konstantynopolu w roku 381, a przed synodem (soborem) w Efezie w roku 431.
Te pięćdziesiąt lat było okresem wielkiego wysiłku Kościoła, który nadal po orzeczeniach z Nicei i Konstantynopola starał się w pełni odpowiedzieć na pytanie, kim jest Chrystus jako Bóg i człowiek, rozwiązując problemy, jakie powstały na skutek spotkania się konkretnego nauczania Ewangelii, ujętego w ramach mentalności semickiej, z myślą grecko-rzymską, bazującą na pojęciach filozoficznych.
Oprócz tej zasadniczej linii problemów teologicznych, w życiu Kościoła pojawiały się różnorakie problemy, najczęściej natury praktycznej odnoszącej się do postępowania zarówno duchowieństwa, jak i wiernych. Te sprawy podejmowane były na synodach, które wydawały odpowiednie orzeczenia. Chcąc prześledzić dzieje Kościoła w tamtym czasie, z pewnością warto zapoznać się z tym bogatym materiałem, który uściślał wiarę i postępowanie chrześcijańskie. Otrzymujemy go dzięki omawianej pozycji, podanej w oryginalnej wersji językowej (najczęściej jest to łacina) oraz w polskim tłumaczeniu.
Większość synodów odbywała się w tym czasie na Zachodzi, a szczególnie liczne były synody afrykańskie, ale Wschód także nie był pozbawiony tej refleksji, która dokonywała się na synodach. W sumie zatem mamy w omawianej pozycji przegląd życia i myśli całego Kościoła, podany w porządku chronologicznym.
Relacja rozpoczyna się od synodu w Akwilei, który zebrał się 3 września 381 roku za czasów papieża Damazego, potwierdził credo z Nicei oraz rozważał sprawę biskupów Palladiusza i Sekundiana, oskarżonych o arianizm, których winę uznano i złożono ich z urzędu.
Tak możemy śledzić tematykę poszczególnych synodów, poruszane sprawy wiary, a także zagadnienia dyscyplinarne, wystąpienia przeciw szerzącym się herezjom i konkretnym duchownym, którzy pobłądzili.
Ostatnim omówionym synodem jest synod w Aleksandrii, który zebrał się 3 listopada 430 roku pod przewodem Cyryla Aleksandryjskiego i na którym omawiano sprawę Nestoriusza, która później wypłynie na soborze efeskim. Nestoriuszowi nakazano odwołać błędy dotyczące natur Chrystusa i tytułu Bogarodzicy.
Podane przykłady pokazują już różnorodność problematyki, a w całości mogą dać wielostronny obraz życia Kościoła w końcu czwartego i na początku piątego wieku chrześcijaństwa. Jest to obraz bardzo żywy, gdyż ukazany na podstawie autentycznych materiałów źródłowych.
Każdemu zainteresowanemu historią wczesnego chrześcijaństwa, a także zagadnieniem rodzenia się kościelnego prawodawstwa, przedstawianą tu pozycję należy bardzo serdecznie polecić. To kopalnia wiedzy, nie powinna leżeć jedynie na półkach księgarskich czy bibliotecznych.